Pale je opština u Bosni i Hercegovini, Republika Srpska. Razvilo se za vrijeme Zimske Olimpijade u Sarajevu. Godine 1992. je postalo sjedište Republike Srpske, da bi taj status izgubilo godine 1998. kada je glavni grad tog entiteta postao Banja Luka. Susjedne opštine su: Sokolac, Rogatica, Pale-Prača, Trnovo (RS), te gradovi Istočno Sarajevo i Sarajevo.

Dio općine je Daytonskim mirovnim sporazumom pripao Federaciji BiH i tvori novu općinu pod nazivom Pale-Prača.

Područje opštine Pale obuhvata 492 km² izrazito planinskog karaktera, sa nadmorskom visinom od 624 do 1916 m. Najniža tačka je na 624 m nadmorske visine, na zapadnoj strani opštine, gdje se spajaju paljanska i mokranjska Miljacka .

Središnji dio opštine Pale zauzima paljanska kotlina, smještena između planinskih masiva: Jahorine sa juga, Gosine sa istoka, Romanije sa sjeveroistoka, Ozrena sa sjevera i sjeverozapada i Trebevića sa zapada. Sjedište opštine je u naselju Pale. Pale su smještene u samoj kotlini, koja sa pribrežjem zauzima površinu od oko 8,5 km². Smještene su na nadmorskoj visini od 820 m.

Pale su prema geografsko-prirodnim osobinama odavno poznate kao klimatsko lječilište i izletište. Ljepota okoline, čist vazduh i blizina skijaških terena na Jahorini predstavljaju prirodnu dispoziciju i realnu osnovu za razvoj turizma. U nižim dijelovima opštine zastupljena je umjereno topla i vlažna klima, Već od 1.000 m nadmorske visine ova klima prelazi u planinsku klimu. Oštra planinska klima osjeća se i tijekom ljetnih mjeseci, kad temperatura zraka rijetko prelazi 25° Celzija.

Pretežan dio površine opštine sačinjava šumsko zemljište (64%), a svega (34%) poljoprivredno i ostalo zemljište.

Na području općine nalazi se nekoliko poznatih pećina: Orlovača, Pećina Izvor Mokranjske Miljacke, Titova pećina Bogovići, Popova pećina i Novakova pećina.

Jedna od najznačajnijih prirodnih znamenitosti je pećina Orlovača, koja je uređena za turističke posjete. Orlovača (948 m) se nalazi na istoimenom uzvišenju u zapadnom dijelu romanijskog svoda, zaselak Donje Sinjevo, naselje Sumbulovac, u slivu mokranjske Miljacke, odnosno u dolini njene desne pritoke Sinjave.

Opsežna istraživanja izvora Miljacke uključila su i topografska mjerenja, biospeleološka i hidrološka istraživanja kao i ispitivanja tragova kulture čovjeka. Istraživanja su izvođena tokom 2007 – 2009. godine. Do danas, speleolozi su istražili 7.100 m, čime je pećina Izvor Mokranjske Miljacke postala najduža dokumentovana pećina u cijeloj Bosni i Hercegovini.

Nosioci razvoja na području Paljanske opštine su industrija, šumarstvo, ugostiteljsko-turističke djelatnosti i trgovina. Zbog geografskih i klimatskih karakteristika područja, djelatnost poljoprivrede je slabije razvijena. Po završetku ratnih dejstava, počeo je razvoj i u oblasti građevinarstva, a naročito u oblasti male privrede.

Industrijski razvoj na Paljanskoj opštini uglavnom je orijentisan na metalnu, drvnu i tekstilnu industriju.

Područje opštine Pale svojim prirodnim uslovima pogoduje razvoju ugostiteljsko-turističke privrede. Vrlo je privlačan za turiste Olimpijski centar Jahorina, sa prekrasnim terenima za skijanje, gdje zimska sezona traje pet mjeseci. Smučarima i drugim turistima stoji na raspolaganju više od 20 km dobro uređenih staza za alpsko smučanje povezanih sa sedam žičara i šest ski-liftova, savremena ski-škola i ski-servis.

Osim pogodnosti za zimski turizam, opština Pale raspolaže i izvrsnim uslovima za lovni turizam, sa izvanrednim lovištima povezanim magistralnim, regionalnim i šumskim putevima, kao i lovačkim domovima.

Od prirodnih znamenitosti, najznačajnija je pećina Orlovača, koja je uređena za turističke posjete. U pećini Orlovača su pronađeni ostaci pećinskog medvjeda (Ursus spelaeus), kao i insekt iz porodice Coleoptera.

Subotica (mađ. Szabadka) je najsjeverniji grad u Republici Srbiji, drugi po broju žitelja u Autonomnoj Pokrajini Vojvodini. Po popisu iz 2002. godine ima 99.471 stanovnika. Nalazi se na 10 km razdaljine od granice Srbije sa Mađarskom. Administrativno je središte Sjevernobačkog okruga.

Subotica se prvi put pominje 1391. pod mađarskim imenom Zabadka. Godine 1527. Subotica je bila prijestolnica kratkotrajne srpske države samoproglašenog cara Jovana Nenada. Osmanlijsko carstvo je vladalo gradom od 1542. do 1686, kada je postala posjed Habzburške monarhije. Od polovice 18. stoljeća ime joj je promijenjeno u Sancta Maria, po austrijskoj carici Mariji Tereziji. Ime grada je ponovno promijenjeno 1779. u Maria Tereziopolis, a ime Subotica (Szabadka) joj je vraćeno 1845. Subotica je 1918. ušla u sastav Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Od 2007. Subotica ima status grada u Republici Srbiji.

Grad je smješten u Panonskoj nizini koji ima dugu tradiciju i bogato kulturno nasljeđe. Općina, koja obuhvata grad i 18 prigradskih naselja, prostire se na površini od 1.008 četvornih kilometara.

Subotica je, zahvaljući svom geografskom položaju i marljivim žiteljima, tijekom vremena postala najznačajniji administrativno-upravni, industrijski, trgovački, prometni i kulturni centar u sjevernoj Bačkoj, a obližnje Palićko jezero je čini i turističko-rekreacijskim centrom šireg područja.

U blizini grada je i priključak koji Suboticu povezuje sa Mađarskom na sjeveru i Južnom Europom preko Beograda na jugu. Također, Subotica je željeznički povezana sa cijelom Europom.

U prometnom pogledu Subotica se, u pravom smislu riječi, nalazi na raskrižju putova i pruga. U neposrenoj blizini Subotice prolazi autoput E-75, a u samom gradu se križaju magistralni pravci prema Novom Sadu (M-22.1), Somboru i Kelebiji (Mađarska) (M-17.1), Horgošu (M-22.1) i Senti (M-24)(dio do autoputa E-75 je realiziran, a ostali dio je u planu). Trasa pruge Beograd - Budimpešta prolazi kroz urbano jezgro i tu se račva sa pružnim pravcima prema Somboru, Horgošu, Crvenki i Baji. Sve ove činjenice doprinose svrstavanju Subotice u jedno od značajnijih prometnih čvorišta u Republici Srbiji.

Značajnije godišnje manifestacije u Subotici su:

"Međunarodni sajam poduzetništva",

"Međunarodni filmski festival - Palić",

"Međunarodni festival kazališta za djecu Oton Tomanić",

"Ljetne kazališne večeri",

"Dužijanca",

"Berbanski dani",

"Ujedinjene igre".